Deze fantasy-horrorserie leverde de grootste 'Frankenstein'-wending in de lange geschiedenis van het monster

Mary Shelley's roman Frankenstein uit 1818 is talloze keren verfilmd en bewerkt voor televisie. De nieuwste bewerking komt van Guillermo del Toro, die volgende week op Netflix verschijnt. Hoewel deze versie creatief met het verhaal speelt, volgt hij dezelfde klassieke lijn: een gekke wetenschapper verzamelt lichaamsdelen, zet ze samen als een morbide puzzel en wekt zijn monster tot leven.

Er is echter een eerdere versie die trouw blijft aan Shelley's roman, maar een volledig onverwachte wending introduceert: Penny Dreadful. Deze fantasy-horrorserie liep drie seizoenen van 2014 tot 2016 en werd gecreëerd door John Logan, die tevens als uitvoerend producent fungeert, samen met Sam Mendes.

Victor Frankenstein en zijn Schepsel

De titel verwijst naar de "penny dreadfuls", goedkope, sensationele en gruwelijke tijdschriften uit de 19e eeuw, vaak geïllustreerd en immens populair in Engeland. De serie put rijkelijk uit deze gotische traditie en brengt donkere, literaire iconen van de 19e eeuw tot leven: van Dorian Gray en Dracula, tot Dr. Jekyll en Mr. Hyde, en natuurlijk Shelley's iconische duo: Victor Frankenstein (Harry Treadaway) en zijn Schepsel.

In de eerste aflevering maken we kennis met Dr. Frankenstein, die in het geheim werkt aan het tot leven wekken van een menselijk lichaam, een variant op het klassieke monster dat uit verschillende lichaamsdelen is samengesteld. Hij slaagt hierin en zijn schepsel noemt zichzelf Proteus (Alex Price), naar een personage uit Two Gentlemen of Verona van Shakespeare.

Proteus

Fysiek is Proteus zoals hij was vóór zijn dood en hij lijkt zichzelf te kunnen genezen. Geestelijk is hij als een kind, maar dankzij zijn volwassen brein leert hij razendsnel. Hij kijkt vol verwondering naar de wereld, tot een bezoek aan de haven herinneringen oproept aan zijn vroegere leven.



Proteus begint te vragen naar zijn bestaan en waarom Victor hem geschapen heeft. Eerst wordt hij boos, maar al snel accepteert hij zijn nieuwe leven. Samen keren hij en Victor terug naar huis, waarbij Proteus zijn eerste dag doorbrengt met het herontdekken van de schoonheid van het leven. Victor legt hem uit wat "vriend" betekent. Proteus glimlacht: "Jij bent mijn vriend, en ik zal veel vrienden hebben... tien... meer dan tien als we-"

Wending

Dan stokt zijn zin abrupt. Bebloede vingers steken door zijn borstkas en slechts een moment later wordt hij doormidden gescheurd, een verschrikkelijke dood door de handen van Frankensteins eerste schepping.



Deze wending is ronduit geniaal. We geloven dat Proteus Frankensteins enige schepping is: een normaal ogende man, welbespraakt, vol verwondering en enthousiasme voor het leven. Het voelt als een frisse, hoopvolle versie van het verhaal. Maar vlak voor onze ogen scheurt het oorspronkelijke Schepsel Proteus letterlijk uit elkaar. Niemand had kunnen voorspellen dat Proteus Frankensteins tweede poging was: een "nieuw en verbeterd" schepsel dat wel in de wereld past, bijna te perfect om waar te zijn.

Eert Shelley's roman

Wat deze wending zo indrukwekkend maakt, is dat ze Shelley's roman juist eert. Alles wat we kennen van Victor Frankenstein en zijn Schepsel - het lichaam uit samengevoegde delen, de bliksemschicht, de innerlijke strijd - heeft al plaatsgevonden, precies zoals Shelley het beschreef in haar roman.



Wij als kijkers zagen het alleen niet. Bovendien wordt Rory Kinnears vertolking van het eerste Schepsel gezien als een van de beste ooit. Het Schepsel, dat in de loop van de serie ook bekendstaat als Caliban of John Clare, onthult veel over zijn schepper. Frankenstein verliet zijn eerste creatie, niet in staat of niet bereid om diens groeiende agressie te beheersen.

Trofee

Proteus was het perfecte "gouden kind", een trofee voor Frankensteins ego. Door hem te doden, dwingt het Schepsel Victor zijn eigen falen als man en als schepper onder ogen te zien. Het Schepsel eist vervolgens dat Victor een metgezel voor hem maakt, anders zal hij iedereen die Victor dierbaar is vermoorden.



Achter deze dreiging ligt een diepgewortelde woede: hij werd nooit gevraagd te bestaan, werd verlaten en door de samenleving verstoten. Zijn woede groeit nog verder wanneer hij ziet hoe Victor zijn tweede schepping, Proteus, liefdevol behandelt, iets wat hem altijd werd ontzegd.

Bruid creëren

In Penny Dreadful groeit het Schepsel uiteindelijk uit tot meer dan Shelley's versie: een ware man die beseft dat hij voor altijd alleen zal blijven in een samenleving die hem niet accepteert. Zijn eis om een bruid te creëren leidt tot Lily (Billie Piper), de Bride of Frankenstein. Net als Proteus lijkt zij volledig levend, maar zij wijst zowel het Schepsel als Victor af, en richt haar woede op haar schepper en een mannelijke samenleving die haar onderdrukt.



Lily is een moderne herinterpretatie van de klassieke Bride of Frankenstein, maar zelfs zij verbleekt bij de onthulling dat Victors eerste schepping zichtbaar wordt gemaakt door de dood van zijn tweede, een onverwachte, briljante Frankenstein-wending die fans nog lang bijblijft.

Kijken?

Wil je Penny Dreadful zien? Je kunt de serie bekijken op SkyShowtime.