'Holy Sh!t': ploeteren met Pythagoras, Newton en Tourette
Mona Mina Leon toont zich een ongekend talent in een menselijke hoofdrol die ongemak en kracht in zich verenigt.
Wanneer Yasmine eindelijk eens wordt uitgenodigd voor een sollicitatiegesprek, verloopt het online kruisverhoor allesbehalve normaal. Zoals eigenlijk alles in haar leven niet normaal verloopt. Een van de leden van de sollicitatiecommissie stoort zich eraan dat haar mobieltje aanstaat waarop hoorbaar berichtjes binnenkomen. Yasmine kan wel door de grond zakken, want het fluit- en plopgeluid wordt door haarzelf veroorzaakt.
Deze onderwijzeres wis- en natuurkunde lijdt aan een extreme variant van het syndroom van Gilles de la Tourette. Ze maakt spastische bewegingen, zegt wat ze denkt, wordt onrustig van wanorde en vloekt maar al te graag met de edele delen van een groot Grieks wiskundige. Yasmines aandoening wordt bovendien gevoed door haar omgeving, dus neemt ze tics en bewoordingen van anderen over.
Iedere dag opnieuw moet Yasmine haar schaamte overwinnen, omdat deze nooit went. In alledaagse situaties (een sportklasje, openbaar vervoer) moet ze zich steeds weer verontschuldigen en verantwoorden voor haar oncontroleerbare gedrag. Ga dan nog maar eens een normale baan zoeken, laat staan een klas met opstandige pubers die toch al oersaaie bètavakken proberen bij te brengen. Maar Yasmine vertikt het om een arbeidsongeschiktheidsuitkering te trekken.
Het is makkelijk de spot te drijven met Yasmine, dus doen onwetende mensen dit volop. Als kijker van Holy Sh!t doorloop je hetzelfde proces als die omstanders: ongemakkelijke, ogenschijnlijk lachwekkende situaties maken geleidelijk plaats voor gewenning en begrip. Dat is vooral te danken aan Mona Mina Leon, die met haar hoofdrol een ongekend knappe prestatie neerzet. Voor haar vertolking heeft ze zich uitvoerig laten informeren door Tourette-patiënten en de lotgenotenvereniging.
In acht afleveringen van amper een halfuur gebeurt een boel. Het leven van Yasmine lijkt in een stroomversnelling te komen wanneer de twintiger overweegt het ouderlijk huis te verlaten en geconfronteerd wordt met een geheim uit haar moeders verleden. In rap tempo komen er een heleboel nieuwe mensen in Yasmines leven die haar neurologische aandoening voor het eerst ervaren. Het is een steeds herhalende kennismaking, waarbij anderen denken dat Yasmine zelf niet doorheeft wat haar mankeert.
Het is verleidelijk om gênante scènes aan elkaar te rijgen, maar het punt dat Tourette een groot ongemak is dat veel onbegrip met zich meebrengt is snel gemaakt. Door compleet te focussen op Yasmine als mens is mogelijk effectbejag er snel vanaf. Wat overigens niet wil zeggen dat de ongemakkelijkheden ooit echt verdwijnen. Yasmine heeft alleen een modus gevonden om zich enkel te richten op de mensen die er daadwerkelijk toedoen in haar leven.
De constatering dat de verwikkelingen zich soms wel erg snel opvolgen en zo nauwelijks kunnen landen, is ondergeschikt aan de kracht die Leon uitstraalt in haar hoofdrol. Een indringende scène maakt duidelijk wat zich allemaal afspeelt in het hoofd van Yasmine, alleen worden de choquerende gebeurtenissen als feiten gepresenteerd, compleet met wat-als-scenario's. Want dat is hoe gedachten voor iemand met Tourette aan kunnen voelen: als de ultieme en bikkelharde werkelijkheid.
Het is lastig afscheid te nemen van Holy Sh!t wanneer de laatste aflevering eindigt met de mededeling dat dit het is. Films of series zoals deze, waarin serieuze thematiek met relativering, humor en passend drama worden gebracht, zijn zeldzaam. Hopelijk overwegen de makers van deze sublieme serie een voortzetting.