Recensie Netflix-serie 'The Sandman'

Regie: Jamie Childs, Andrés Baiz, Mairzee Almas, e.a. | Cast: Tom Sturridge (Morpheus/Dream), Boyd Holbrook (The Corinthian), Patton Oswalt (Matthew), David Thewlis (John Dee), Vivienne Acheapong (Lucienne), Vanesu Samunyai (Rose Parker), e.a. | Afleveringen: 11 | Speelduur: 37-54 minuten | Jaar: 2022

Het is haast een onmogelijk opgave om de geschiedenis, vele verschijningsvormen en alter ego's van de DC-superheld Sandman helder op een rijtje te zetten. De bekende Britse schrijver Neil Gaiman gaf eind jaren tachtig een nieuw draai aan de comicserie uit de jaren zeventig, waarbij hij zich richtte op Morpheus als de Sandman. Decennialang waren er plannen om deze bejubelde stripreeks naar het witte doek te brengen, maar dat resulteerde in een ware productiehel. Na vele versies te hebben afgekeurd ging Gaiman akkoord met een tiendelige Netflix-serie waarbij hij als producent betrokken was.

Morpheus heeft als meester van de dromen onder meer het vermogen nachtmerries te scheppen die de wakkeren het leven zuur maken. Hij maakt deel uit van een kosmische familie genaamd The Endless, waarbinnen het allesbehalve pais en vree is. Wanneer Morpheus door een occult ritueel gevangen wordt genomen, verdwijnt hij ruim een eeuw van het toneel. Eenmaal bevrijd blijkt zijn koninkrijk in verval geraakt en zijn drie belangrijkste hulpstukken (een rode edelsteen, een masker en een zakje met zand) hem ontnomen. Aan hem de taak deze artefacten terug te vinden terwijl vanuit alle hoeken gevaar loert.

The Sandman is een perfect voorbeeld van een verfilming waarbij de schrijver van het bronmateriaal afstand had moeten houden. Het universum dat Gaiman creëerde is zo omvangrijk en complex dat het niet te vatten is in slechts tien afleveringen van gemiddeld driekwartier. Je moet dan ook voortdurend je best doen om te bevatten wat er allemaal speelt en hoe alles in elkaar grijpt. Het is schier onmogelijk om het relaxt achteroverhangend allemaal op je af te laten komen. Je moet echt je kop erbij houden.

Met grote regelmaat wordt van de kijker verwacht dat die zijn volledige bevattingsvermogen weer reset op basis van wat er in bijzinnen aan concepten en situaties wordt vermeld. Dit gebeurt zelfs met bijfiguren en niet de minste. Zo gaat Morpheus de strijd aan met de duivel, bezoekt hij drie wijze vrouwen die doen denken aan de heksen van Macbeth en reist hij voortdurend tussen droom en werkelijkheid. Het is allemaal behoorlijk verwarrend en nooit kan het even rustig indalen.

Wat niet helpt, is dat dat schrijvers zich verliezen in ogenschijnlijke details. Zo is een hele aflevering gewijd aan Morpheus' zus de Dood. Een prachtige emotionele aflevering, maar wel een die binnen het grotere verhaal uit de toon valt. Een andere speelt zich geheel af in een Amerikaanse diner, waar de bezitter van de rode edelsteen iedereen weet te manipuleren. Een derde voorbeeld is de ontmoeting die Morpheus elke eeuw heeft met een man die maar niet wil sterven. Het zijn uitstapjes die afleiden van de hoofdmoot en enkel functioneel lijken in het demonstreren van Gaimans tomeloze fantasie.

Op twee derde van het seizoen vormt zich een nieuwe verhaallijn, waardoor alles weer omver wordt gegooid en een overdaad aan extra personages de boel komt ophouden. Deze ontwikkeling leidt misschien tot nieuwe invalshoeken, maar brengt ook eindelijk enige richting in een verhaal dat alle kanten opschiet. Wat bij niet helpt zijn de matige visuele effecten van met name de eerste helft. De greenscreens waren kennelijk niet aan te slepen. Vaak heb je het idee dat je zit te kijken naar een matig computerspel waartegen een monotoon spelende hoofdrolspeler compleet wegvalt.

The Sandman laat zien dat de fantasie van Neil Gaiman simpelweg te omvangrijk is voor een seizoen televisie. En dan te bedenken dat hiermee nog maar nauwelijks een kwart van het volledige verhaal is verfilmd. Een voortzetting lijkt dan ook onvermijdelijk, al is het maar omdat na tien afleveringen wordt geëindigd met een enorme cliffhanger.

Een geheel opzichzelfstaande bonusaflevering blijkt een heel stuk beter te pruimen dan alle voorgaande tien, omdat dit uitstapje, bestaand uit twee aparte verhalen (waarvan een geanimeerd), verfrissend concrete materie behandelt. Het is te hopen dat de makers bij een voortzetting van de serie wat meer van die focus kunnen behouden en dat Gaiman als veel te betrokken producent het werk aan anderen overlaat.



The Sandman is te zien bij Netflix.