Recensie Netflix-serie 'Sex Education' seizoen 4

Regie: Dominic Leclerc, Alyssa McClelland, Michelle Savill | Cast: Asa Butterfield (Otis), Ncuti Gatwa (Eric), Gillian Anderson (Jean), Aimee-Lou Wood (Aimee), Emma Mackey (Maeve), Conndor Swindells (Adam), Kedar Williams-Stirling (Jackson), Mimi Keene (Ruby), e.a. | Afleveringen: 8 | Speelduur: 51-83 minuten | Jaar: 2023

Het is ontegenzeggelijk dat er de laatste jaren heel veel aandacht is voor genderidentiteit en -fluïditeit. Conservatieve stemmen gooien het op een hype van een minderheid, maar vergeten daarbij dat non-binariteit al eeuwen voorkomt, ook binnen andere culturen. Argumenten dat het een zucht naar wokisme is zijn inmiddels sleets. Het draait allemaal om representatie waarbij film en televisie een belangrijke rol spelen. En dat vergt soms nou eenmaal een uitvergroting, al is het maar uit compensatie.

Ook de uitmuntende Britse Netflix-serie Sex Education besteedt in het vierde en laatste seizoen aandacht aan diversiteit. Een transgenderkoppel voorziet de serie van haar opvallendste nieuwkomers, maar er is ook aandacht voor mindervaliditeit, de eigen lichaamsbeleving, post-traumatisch stresssyndroom en de gespannen verhouding tussen religie, gender en seksualiteit. Het slotseizoen toont ons een toekomst waarin mensen hopelijk niet zo op een ander letten, maar begrijpen dat iedereen anders mag zijn.

Het is een zeldzaamheid dat een mainstreamkijkcijferkanon als Sex Education op zo'n subtiele, licht dramatische en bovenal komische wijze complexe thema's met elkaar weet te verweven. De titel verwijst primair naar de pogingen van hoofdpersoon Otis om zich op te werken als sekscoach op zijn school, en daarmee in de voetsporen van zijn moeder Jean te treden, maar de serie zelf kent ook een ongekend educatief gehalte zonder belerend te worden.

Na de gedwongen sluiting van de middelbare school in het fictieve Moordale zijn de leerlingen uitgewaaierd naar andere scholen. De grootste club, waaronder Otis en zijn beste vriend Eric, zijn beland op een school waar wel erg vrije omgangs- en onderwijsnormen zijn. De populairste leerlingen zouden op andere scholen de buitenbeentjes vormen, maar hebben hier van aardig zijn en niet roddelen hun handelsmerk gemaakt. Al snel merkt Otis dat hij concurrentie heeft als zelfbenoemd therapeut.

Otis' vriendin Maeve is naar een prestigieuze Amerikaanse universiteit vertrokken, waar ze in de gratie van een leraar probeert te komen. Moeder Jean worstelt met het hernieuwde moederschap en probeert een carrière als presentator bij een radiozender van de grond te krijgen. Adam worstelt niet alleen met zijn biseksualiteit, maar ook met de scheiding van zijn ouders en de vraag wat hij verder in het leven wil.

Het laatste seizoen van Sex Education is er een waar je met gemak doorheen glijdt. De uiteenlopende verhaallijnen zetten regelmatig zowel de lachspieren als de hersencellen aan het werk. Het is een bovendien een opmerkelijke gewaarwording dat de 'uptight' Britse volksaard zo goed samengaat met het wel en wee van de personages. In Amerikaanse handen was dit al snel ontspoord.

Een nieuwe school biedt de mogelijkheid voor nieuwe personages, die door sommige criticasters ongetwijfeld te woke zullen worden bevonden. Dat was namelijk ook de kritiek op met name het eerste seizoen van de Sex and the City-doorstart And Just Like That... De schrijvers van Sex Education weten ze echter vooral menselijkheid mee te geven en het zijn de invoelbare behoeftes en dromen van deze personage die ze drijven, niet hun blik op hun eigen gender of identiteit. Dat maakt een ander ervan.

Dat betekent overigens niet dat het grote schrijversteam overal mee wegkomt. Er zijn momenten waarop zaken wel heel soepel verlopen. Zelfs de grootste conservatievelingen, veelal gevormd door de ouders van de pubers, weten feilloos de juiste voornaamwoorden te gebruiken. Het is geen schande te onderkennen dat de nieuwe aanspreekvormen voor sommigen flink wennen zijn. Dat is een sentiment in de samenleving dat best benoemd mag worden, zodra de wil om anderen te respecteren maar prevaleert.

De oude garde maakt wederom grote indruk. Gillian Anderson blijft een immense bom charisma. Dit mag zeker ook gezegd worden van Ncuti Gatwa, die met zijn gelaagde personage Eric de spil van de serie blijft. De Rwandees-Britse acteur is dan ook een meesterlijke keuze voor het invullen van de titelrol in nieuwe reeks van Doctor Who. Ook een heel fijne toevoeging is de aanwezigheid van de Australische stand-upper Hannah Gadsby. Hun debuutvoorstelling Nanette, te zien op Netflix, is verplichte kost.

Showrunner Laurie Nunn heeft te kennen gegeven dat na tweeëndertig afleveringen alles wel gezegd is over de personages van Sex Education. Ze heeft weloverwogen toegewerkt naar een mooie afronding van alle verhaallijnen. Vroegtijdige weemoed ontstaat wanneer de aftiteling in beeld verschijnt, vooral omdat met de makers met dit magistrale slotseizoen aantonen dat de koek nog lang niet op is.

Beter stoppen op een hoogtepunt, zal men hebben gedacht. Daar valt een boel voor te zeggen, maar dit accepteren is nog wel even lastig. Sex Education is een van die weinige series waarbij jaloezie haar intrede doet als mensen vertellen dat ze er nog aan moeten beginnen. Waar wacht je nog op?



Sex Education is te zien bij Netflix.