Netflix-serie 'Il Mostro': Italiaans conservatisme als kweekvijver van monsters

Regie: Stefano Sollima | Cast: Francesca Olia (Barbara Locci), Giacomo Fadda (Francesco Vinci), Marco Bullitta (Stefano Mele), Valentino Mannias (Salvatore Vinci), Claudio Vasile (Antonio), Antonio Tintis (Giovanni Mele), Liliana Bottone (Silvia Della Monica), e.a. | Afleveringen: 4 | Speelduur: 50-67 minuten | Jaar: 2025

Het vraagt creativiteit om een originele serie te maken over het Monster van Florence, want de politie heeft de identiteit van deze seriemoordenaar nooit kunnen achterhalen. Stefano Sollima, die hoge ogen gooide met bikkelharde misdaadfilms (ACAB, Suburra, Sicario: Day of the Soldado) en -series (Romanzo Criminale, Gomorrah, ZeroZeroZero), besloot na veel research dat een traditionele constructie een clichématige whodunit zonder einde zou opleveren. Daarom stelde hij zich een andere vraag: waar komt het kwaad eigenlijk vandaan?

Tussen 1968 en 1985 sloeg een seriemoordenaar toe op het platteland rond Florence. Acht koppels die in hun geparkeerde auto's langs kleinere wegen intimiteit opzochten werden in die periode met hetzelfde pistool neergeschoten. Sommige vrouwen werden gruwelijk verminkt. Er waren talrijke sporen en getuigenissen, maar geen enkele leidde tot de definitieve arrestatie van 'Il Mostro'. Er waren genoeg verdachten, maar telkens te weinig bewijzen.

Sollima en creatief partner Leonardo Fasoli besloten zich te concentreren op wat de meeste verdachten met elkaar verbond. Namelijk Barbara Locci, die in 1968 samen met haar minnaar werd vermoord, en de zogenaamde Sardijnse Piste. Die keuze resulteert in vier perspectieven: die van Stefano Mele, de echtgenoot van Locci en de allereerste verdachte, zijn broer Giovanni, die wraak koesterde tegenover zijn schoonzus, en de broers Francesco en Salvatore Vinci, beiden minnaars van Locci.

Door die verschillende perspectieven worden gebeurtenissen herhaald, maar telkens in een andere context. Tegelijk zie je wat zich mogelijk heeft afgespeeld, al worden die hypothesen later door andere getuigenissen weer ontkracht. Uiteraard krijgen we ook de onherkenbare moordenaar te zien tijdens zijn gruwelijke werk. Het resultaat is een complex kluwen van flashbacks, veronderstellingen en gedachtegangen, zonder een concrete afronding. De slotscène wijst bovendien naar nog een andere mogelijke dader.

Voor sommige kijkers zal Il Mostro een frustrerende ervaring zijn. Er is wel horror en een reeks verdachten die tot alles in staat zijn, maar geen uitsluitsel zoals in een Agatha Christie-verhaal. Maar dat is precies de essentie van Sollima's concept. Hij toont een groep Sardijnse mannen die zijn vastgeroest in een ultraconservatief milieu en vrouwen als eigendom behandelen. Zij worden vernederd, geslagen, verkracht en tot prostitutie gedwongen. Met dergelijke verknipte mannen verbaast het niet dat er een nóg wredere psychopaat opstaat die vrouwen die niet in het gareel lopen de meest bloederige straf oplegt.

Sollima lijkt te suggereren dat een maatschappij dusdanig verziekt kan raken door traditie, conservatisme, vrouwenhaat, toxische mannelijkheid, homofobie en onderdrukte frustratie dat het monsterachtige al in haar DNA aanwezig is. Wie dan wel de dader was, doet er niet meer toe. De vier verdachten waren elk op hun manier in staat tot gruwelijke daden.

Il Mostro vertoont verwantschap met The Good Mothers, maar ook met Michael Hanekes Das Weisse Band, dat eveneens toont hoe terreur in een ontaarde samenleving – door conservatisme, religie of ideologie – leidt tot monsterachtigheden. Maar Sollima heeft ongetwijfeld ook gekeken naar Zodiac van David Fincher. In die film willen journalisten weten wat het betekent om het kwaad in de ogen te kijken. Wanneer dat gebeurt, blijkt dat achter die ogen pure banaliteit en middelmatigheid schuilgaat. Ook in Il Mostro schuilt het kwaad uiteindelijk in banale mannen die hun frustratie enkel kunnen stillen door hun macht over vrouwen te laten gelden.